ستون دوشنبه| فروردین، ماه اول سال
کاهش تورم، خبری خوب که خوب بودنش خوب نیست!
هفت صبح| خبر خوب اینکه نرخ تورم در آغاز امسال به ۳۱ درصد کاهش یافته و خبر بد اینکه چنین نرخ تورمی را باید خبری خوب به حساب آورد. طبق اعلام مرکز آمار، نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین امسال به طور دقیق به ۳۰/۹ درصد رسیده به این معنی که قیمت کالاها و خدمات نسبت به فروردین ۱۴۰۲ به طور میانگین حدود ۳۱ درصد افزایش یافته است.
تورم سالانه که میانگین نرخ تورم دوازده ماهه است هم به ۳۸/۸ درصد رسیده که هنوز از میانگین ۱۹ درصدی نرخ تورم ایران پس از انقلاب و پیش از آغاز فشار حداکثری توسط دولت ترامپ فاصله زیادی دارد. البته شاید بگویید نرخ تورمی که شما حس می‌کنید به مراتب بیشتر از نرخی است که توسط مرکز آمار اعلام می‌شود که در این مورد حق با شماست. نرخ تورم حس شده توسط مصرف کنندگان تا حد زیادی به تجربه روزمره و سبد خرید آن‌ها بستگی دارد و معمولا بالاتر از نرخ تورم اعلامی است. اما این موضوعی است که در مطلب دیگری (احتمالا هفته آینده) به آن می‌پردازیم.
با همه این‌ها باید از روند رو به کاهش نرخ تورم طی ماه‌های اخیر استقبال کرد و امیدوار بود که این روند تداوم یابد. البته نگرانی‌هایی هم پیش پای این نرخ رو به کاهش تورم وجود دارند. سیاست بانک مرکزی برای ثابت نگه داشتن نرخ دلار در بازار آزاد به عنوان یکی از اصلی‌ترین سیاست‌های این نهاد برای مهار نرخ تورم ناکام مانده و نرخ دلار طی چند هفته اخیر افزایش قابل توجهی داشته است. بعید نیست که بازتاب این افزایش نرخ ارز را به زودی در قیمت‌ها و در نتیجه نرخ تورم مشاهده کنیم. به طور مشابه، به رغم تلاش دولت برای کاهش نرخ رشد نقدینگی، هنوز تغییر دلگرم کننده‌ای در مورد کاهش کسری بودجه یا حداقل شیوه تامین آن به چشم نمی‌خورد.
دیگر اینکه حفظ قیمت بنزین در نرخ فعلی در حال تبدیل شدن به عملیات غیرممکن است و هرچند به خاطر تجربه آبان ۱۳۹۸ حاکمیت علاقه‌ای به افزایش دوباره نرخ بنزین ندارد اما فشار مصرف و قیمت نسبی پایین بنزین تداوم وضعیت فعلی را دشوار کرده و ایجاد محدودیت‌های مصرفی به جای افزایش تقاضا هم در بلندمدت چندان موثر نخواهد بود. افزایش احتمالا اجتناب ناپذیر قیمت بنزین بالاخره با شوکی تورمی همراه خواهد شد. در کنار عوامل اقتصادی، نقش عوامل سیاسی را هم نباید نادیده گرفت. سال ۱۴۰۲ از نظر امنیتی سال آرامی برای کشور بود.
سال گذشته خبری از اعتراضات خیابانی نبود، فروش نفت به چین با اخلال کمی مواجه شد و عملیات طوفان الاقصی و پیامدهای آن هم تاثیر خاصی بر داخل ایران نداشت. اما نمی‌توان مطمئن بود که این وضعیت در سال ۱۴۰۳ هم تداوم یابد. به نظر می‌رسد که حاکمیت تساهل در مواجهه با طبقه‌ای با هنجارهایی متفاوت را کنار گذاشته، تنش‌ها در خاورمیانه غیر قابل پیش‌بینی هستند (نمونه‌ای از آن را در فروردین امسال دیدیم) و انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هم در پیش است. نزدیک شدن به یکی از بندهای غروب برجام که بنابر آن در اکتبر سال ۲۰۲۵ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل پایان می‌یابد هم احتمالا با اقدامات و تحولاتی درباره پرونده اتمی ایران همراه خواهد شد.
همه این‌ها ممکن است روند رو به کاهش نرخ تورم را متوقف یا حتی معکوس کنند. نرخ تورم فروردین دلگرم کننده است اما هنوز یازده ماه تا پایان سال ۱۴۰۳ باقی مانده است.
