در گوشه و کنار دنیای سینما چه می‌گذرد؟
روزنامه هفت صبح، کیوان حسینیان| در شرایطی که «آواتار: راه آب» بدون هیچ دردسری دارد در سینماهای دنیا پیش می‌رود و 20 میلیارد دلار فروش را هم پشت سر گذاشته، هالیوود بیش از هر زمانی تحت تاثیر دو رویداد مهم است؛ زمان زیادی تا معرفی نامزدهای اسکار 2023 باقی نمانده و از سوی دیگر با شروع به کار جشنواره ساندنس، تلاش منتقدان و دست‌اندرکاران صنعت سینما برای کشف آثار قابل توجه و استعدادهای تازه به اوج خودش رسیده.
مانند چند هفته گذشته، «آواتار: راه آب» بار دیگر صدر جدول فروش در سینماهای آمریکایی شمالی را حفظ کرد و با فروش هفتگی 20 میلیون دلار، مجموع فروش جهانی جدیدترین ساخته جیمز کامرون از 2میلیارد دلار گذشت. در مقایسه با فیلم اصلی که سال 2009 به نمایش در آمد، «راه آب» سریع‌تر توانسته تا به عدد بزرگ 2 میلیارد برسد ولی باید در نظر داشت که آن زمان چرخه اکران به مراتب طولانی‌تر بود و همچنین «آواتار» با استفاده از فناوری پخش سه‌بعدی، در خیلی از نقاط دنیا تنها گزینه موجود برای پر کردن سالن‌های سینما به شمار می‌آمد.
می‌شود انتظار داشت که تقریبا طی دو تا سه هفته آينده، عملا فروش عمده فیلم در سینماهای جهان به سرانجام برسد و در ادامه با کاهش سالن‌های سینما و از راه رسیدن رقبای تازه، نمایش «راه آب» به صورت محدود ادامه پیدا کند. نکته جالب توجه در هفته گذشته، افزایش فروش هفتگی انیمیشن «گربه چکمه‌پوش» به نسبت سایر فیلم‌ها بود، طوری که جایگاه آن در باکس‌آفیس تا رده دوم جهش پیدا کرد.
در شرایطی که از کریسمس تا الان هیچ استودیوی دیگری ریسک نکرده که برای تصاحب گیشه با دیزنی وارد رقابت شود، این مدت تعدادی از آثار مستقل و جمع‌‌و‌جور در آمریکای شمالی فرصت بروز پیدا کردند. مثلا هفته گذشته، «پسر» ساخته جدید فلورین زلر به صورت عمومی اکران شد که برخلاف «پدر» ساخته قبلی این نمایشنامه‌نویس و جدیدا فیلمساز سرشناس، منتقدان از فیلم جدیدش چندان استقبال نکردند و تنها نکته‌ای که کسی نتوانست نادیده بگیرد، بازی تاثیرگذار هیو جکمن بود.
فروش «پسر» در هفته اول از 240هزار دلار فراتر نرفت. دو فیلم دیگری که این هفته به روی پرده رفته هم عبارت بود از «مفقوده» تجربه اول دو کارگردان جوان که به نوعی دنباله «جستجو» (محصول سال 2019 با نقش‌آفرینی جان چو) به حساب می‌آید که عمده داستانش را در قاب دسکتاپ کامپیوتر و گوشی شخصیت روایت می‌کرد. و همین‌طور «وقتی که کار نجات دنیا را تمام کردی» ساخته جسی آیزنبرگ که در قالب کمدی-درام ماجرای بازیابی ارتباط میان یک مادر (جولین مور) با پسر نوجوانش را به تصویر می‌کشد.
اما فیلمی که این روزها کنجکاوی منتقدان را جلب کرده، یک ترسناک تجربی کانادایی با عنوان «اسکیناماریک» است که اولین تجربه کارگردانش به حساب می‌آيد و فقط با پانزده هزار دلار ساخته شده. خیلی‌ها این ترسناک خلاقانه را به دلیل استفاده متفاوتش از مدیوم مستندنمایی و تصاویر واقع‌گرایانه با «پروژه جادوگر بلر» و «فعالیت فراطبیعی» مقایسه کرده‌اند که البته متناسب با پدیده‌های عصر جدید مانند یوتیوب و تیک‌تاک به‌روزرسانی شده است.
واکنش‌های تحسین‌آمیز از سوی منتقدان سرشناس و خوره‌های فیلم باعث شده تا دو هفته بعد از اکران، «اسکیناماریک» به یکی از سوژه‌های اصلی رسانه‌های سینمایی تبدیل شود. همزمان با اکران چنین آثاری، جشنواره ساندنس هم کار خود را آغاز کرده که به نوعی اولین ایستگاه مهم در تقویم هر سال سینمایی به شمار می‌آید. برخلاف سایر جشنواره‌های مهم بین‌المللی که به واسطه حضور سینماگران و ستارگان مشهور سروصدا به پا می‌کنند، ساندنس حکم سکوی پرتاب برای تازه‌واردها را دارد و بهترین عرصه برای کشف استعداد در آمریکای شمالی است.
جدای از فیلمسازان بزرگ و سرشناسی که در دهه نود به واسطه موفقیت در ساندنس راه خود را به هالیوود بازکردند، در دهه گذشته استودیوهای کوچک و بزرگ و جدیدا هم سرویس‌های استریم و شبکه‌های تلویزیونی با دقت و ریزبینی دنبال صداهای تازه در فیلمهای جشنواره می‌گردند تا شاید با کشف چند برگ برنده، بار خود را ببندند. نکته اینجاست که معمولا کسی انتظار ندارد که در ساندنس با فیلمهای تمام و کمال یا شاهکار مواجه شود و اتفاقا هنر اصلی پی بردن به پتانسیل‌‌هاست.
این را هم نباید فراموش کرد که به واسطه بخش‌های مختلف و متنوع، ساندنس طیف گسترده‌ای از سلیقه‌ها و رویکردهای سینمایی را پوشش می‌دهد و کسی را ناامید نمی‌گذارد.همین امسال که جشنواره به نیمه رسیده، چندین اثر توجه منتقدان را جلب کرده و احتمالا در ادامه سال هم ازشان بیشتر خواهید شنید.
مثلا یکی از این فیلم‌ها «استخر بی‌انتها» ساخته جدید برندن پسر دیوید کراننبرگ است که اولین نمایش خود را در ساندنس تجربه کرد و چند روز دیگر هم بر روی نتفلیکس منتشر می‌شود و البته در جشنواره فیلم برلین هم نمایشی ویژه خواهد داشت. داستان درباره زوجی است که برای تعطیلات به سفر رفته‌اند اما آشنایی با زنی مرموز و اتفاقات عجیب و غریب بعد از آن همه چیز را تغییر می‌دهد. برندن که با فیلمهای قبلی‌اش ثابت کرده بود فرزند خلف کراننبرگ است، در «استخر بی‌انتها» با چالش درجه‌بندی سنی مواجه شد.
ابتدا فیلم درجه NC-17 دریافت کرد که نگرانی‌های زیادی را برای پخش‌کننده به همراه داشت و باعث شد تا با تغییر و تدوین مجدد، درجه تا R کاهش پیدا کند. زاویه دولان فیلمساز کانادایی محبوب جشنواره کن هم که بابت روایت داستان‌های جنجال‌برانگیز شهرت دارد، برای یکی از شبکه‌های کابلی کانادا سریالی را ساخته با عنوان «شبی که لوگان از خواب پرید» که در حاشیه جشنواره ساندنس نمایش محدودی خواهد داشت.
«گربه‌باز» فیلم جدید سوزانا فوگل (سازنده فیلم کمدی «جاسوسی که مرا پیچاند» و سریال موفق «مهماندار»)، یک تریلر روانشناسانه است که واکنش مثبت تعدادی از منتقدان را به همراه داشته یا می‌شود به «رویاهای مجله» با نقش‌آفرینی جاناتان میجرز اشاره کرد که داستان تلاش دیوانه‌وار یک بدنساز برای کسب شهرت را روایت می‌کند. فیلم ترسناک فیلیپینی «در پوست مادرم» هم به نوع خودش آن‌قدر جذابیت داشته که کمپانی آمازون بلافاصله بعد از نمایش در ساندنس حق پخشش را به دست بیاورد.
از ساندنس که بگذریم، تب و تاب فصل جوایز به اوج خودش رسیده، مخصوصا در آخرین ساعات باقی‌مانده به اعلام نامزدهای اسکار 2023. البته روز گذشته برگزارکنندگان شوخ‌طبع جایزه تمشک زرین هم نامزدهای خود را اعلام کردند که در بین بدترین‌های سال رقابت سختی را میان «پینوکیو»، نسخه لایواکشن دیزنی که توسط رابرت زمه‌کیس ساخته شده، «موربیوس»، فیلم ابرقهرمانی ناموفق سونی با نقش‌آفرینی جرد لتو، و «بلوند» شاهدیم.
در مورد «پینوکیو» و «موربیوس» جای هیچ حرف و حدیثی باقی نمی‌ماند ولی کسی انتظار نداشت که «بلوند» به چنین روزی بیفتد! اندرو دامینیک که بعد از چند سال دوباره خودش را راضی کرده بود برای بازگشت به سینما، علت واکنش‌های منفی به فیلمش را این دانسته که سعی نکرده بر حسب مد روز تصویری قدرتمندانه از مریلین مونرو نشان دهد و نمایش ضعف و آسیب‌پذیری این ستاره سینما را به اشتباه ضدزن تعبیر کرده‌اند.
جویس کارول اوتس نویسنده رمانی که «بلوند» از آن اقتباس شده هم مشخصا از واکنش‌های منفی به فیلم عصبانی شده و هفته گذشته بعد از درخشش «خانواده فیبلمن» در گلدن گلوب، فیلم استیون اسپیلبرگ را مورد حمله قرار داد و استقبال از آن را نشانه‌ی میان‌مایگی حاکم بر هالیوود دانست!
به هر حال رفتن سراغ شمایل‌های هالیوودی همیشه آخر و عاقبت خوشی ندارد. در همین راستا بد نیست که بدانید مت ریوز سازنده «سیاره میمون‌ها» و «بتمن» تصمیم گرفته که در قالب یک مینی‌سریال به سراغ زندگی باستر کیتون نابغه کمدی در دوران سینمای صامت برود و نقش کمدین صورت‌سنگی را هم قرار است رامی مالک ایفا کند.
احتمالا کمتر کسی تا پیش از این می‌توانست بین باستر کیتون و فردی مرکوری هیچ ربط یا شباهتی را بیابد ولی الان تبدیل شده‌اند به دو نقش مهم در کارنامه حرفه‌ای مالک. منبع اقتباس سریال کتاب «باستر کیتون: زندگی یک فیلمساز» به قلم جیمز کرتیس است که سال گذشته به چاپ رسید.
