۱۰حادثه مهم و جنجالی تلویزیون در مهر ۱۴۰۰
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | مهرماه سرشار از اتفاقات فراوان سپری شد. هر چه‌قدر شهریور آرام بود، مهر جبران کرد. سه بازیگر را از دست دادیم، صدا و سیما تغییرات اساسی دید و حاشیه‌ها یکی یکی پشت سر هم رقم خوردند. ۱۰ مورد از حواشی ماه مهر را در گزارش امروز مرور کرده‌ایم. با این حال باز هم جنجال هست؛ از جمله افتادن بخش‌های خبری سیما در دام خبرهای جعلی. این اتفاق بعد از شایعه هک شدن فیسبوک، واتساپ و اینستاگرام رخ داد و بخش‌های خبری به آن استناد کردند. شبکه نمایش حواسش نبود و جمله «ارائه شده توسط وبسایت تاینی مویز» را حذف نکرد.
خبر بازگشت نیوشا ضیغمی به تلویزیون هم توام با سر و صدا بود. این بازیگر پیش‌تر گفته بود که دیگر هرگز با سریال‌های تلویزیون همکاری نخواهد کرد. خوشبختانه مشکل فک سحر جعفری جوزانی برطرف شد! و خطر از بیخ گوش مهران غفوریان گذشت. در مهرماه سازندگان سریال همسایه بارها اعتراض کردند و از سانسور آن گفتند. در این ماه رئیس سازمان سینمایی کارش را آغاز کرد و حالا باید منتظر تعیین تکلیف برای سریال‌های خانگی باشیم. آیا عنان کار همچنان دست صدا و سیما است یا به ارشاد بازخواهد گشت؟ ماه به پایان رسید و برخلاف وعده‌های قبلی باز هم سریال ۸۷ متر کیانوش عیاری به آنتن نرسید…
یک: رفت و آمد ماه / تغییرات مدیریتی صدا و سیما
اتفاق چه بود؟ مهم‌ترین خبر مهر ماه ۱۴۰۰، انتصاب رسمی پیمان جبلی به ریاست صدا و سیما است. او جای عبدالعلی علی عسگری را گرفته.
چه واکنش‌هایی داشت؟ تغییر و تحول در صدا و سیما، بیش از همه زمینه بازخوانی کارنامه رئیس قبلی را باعث شد. غالب نقدهای رسانه‌ای علیه عملکرد علی عسگری است. نتیجه این‌که رسانه‌ها از جبلی می‌خواهند مسیری درست در هدایت صدا و سیما پیش بگیرد. وجه دیگر واکنش‌ها، تحلیل برخی چهره‌های سیاسی و فرهنگی اصولگرا درباره موفقیت جبلی است.
چه فرجامی رقم خورد؟ پیمان جبلی دیدارهای زیادی با اقشار مختلف داشته و با وعده‌های خود امید به بهبود در صدا و سیما ایجاد کرده است. مهم‌ترین چالش او ایجاد تغییر در مدیریت شبکه‌ها است که هنوز اقدامی نکرده. جبلی فعلا معاون سیاسی صدا و سیما را تغییر داده و علیرضا خدابخشی را به جای مجید آخوندی منصوب کرده. احمد نوروزی هم معاون برون مرزی شده. تغییر دیگر جبلی به مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما برمی‌گردد.حسین قرایی جای محمد حسین رنجبران را گرفته است. دیگر چالش رئیس جدید به اصلاح رویه سریال سازی برمی‌گردد. گفته می‌شود جبلی قصد دارد قدرت اصلی را به سیما فیلم دهد و یک گروه از سوی او بر روند تولیدات نظارت داشته باشد.
دو: وعده ماه/ قول بازگشت عادل
اتفاق چه بود؟ پیمان جبلی چند روز بعد از دریافت حکم ریاست سازمان صدا و سیما به خوزستان رفت. در حاشیه یکی از دیدارها، پیراهن‌های امضا شده باشگاه فولاد خوزستان و صنعت نفت آبادان به او اهدا شد. در این اثنا، یکی از هواداران درخواست خود برای بازگشت عادل فردوسی‌پور و برنامه نود را به زبان آورد و جبلی بدون مکث موافقت خود را اعلام کرد: «عادل فردوسی‌پور می‌تواند دوباره در تلویزیون فعالیت کند و از نظر ما منعی ندارد.»
چه واکنش‌هایی داشت؟ خبر مثل بمب ترکید و تیتر خیلی از رسانه‌های رسمی و غیر رسمی شد. در میان واکنش‌های مثبت نسبت به وعده جبلی، شاهد برخی تحلیل‌های سلبی هم بودیم. به عنوان نمونه خبرگزاری سینماپرس که به طیف اصولگرا منتسب است، نوشت:« موضوع بازگشت و یا عدم بازگشت یک مجری ورزشی که سال‌هاست در قامت سلبریتی فعالیت می‌کند و با واکنش‌های شاذ خود حاشیه‌های ویژه‌ای را برای رسانه ایجاد نموده از چنان اهمیتی برخوردار نیست که اساسا بخواهد در جایگاه ریاست سازمان صدا و سیما مورد مطالبه قرار گیرد و به عنوان دغدغه مدیریت جدید مطرح شود.»
چه فرجامی رقم خورد؟ همزمان شایعه‌هایی مبنی بر رفتن علی فروغی از شبکه سه به گوش می‌رسد. این یعنی شانس بازگشت فردوسی پور بالاست… فعلا همه چیز در حد وعده است.
سه: منم هستم ماه / ظهور جنجالی سامانه الماس
اتفاق چه بود؟ در کشاکش این که وزارت ارشاد متولی سریال‌های خانگی است یا ساترا، یک مصاحبه منتشر شد و معادلات را به هم ریخت. سیدغلامرضا میرحسینی دبیر شورای محتوایی صدور مجوز تولیدات حرفهای در مصاحبه با خبرگزاری مهر این طور ادعا کرد: « از این پس مجوز صدور موافقت با طرح و ساخت سریال‌های خانگی با این شورا خواهد بود.» او از سامانه‌ای به نام «الماس» نام برد و گفت:« آثاری که به این سامانه ارائه می‌شوند در صورت نداشتن نقص بلافاصله به کارگروه‌های تخصصی ارسال می‌شود که در چند حوزه کودک، حادثه‌ای و اکشن، طنز و ملودرام فعالیت دارند.»
چه واکنش‌هایی داشت؟ با ساز و کاری که میرحسینی از آنها رونمایی کرد نه سریالی مثل «زخم کاری» مجوز می‌گیرد و نه «قورباغه». همین هم تیتر رسانه‌ها شد. از آن سو کاربران در فضای مجازی به این مسئله خرده گرفتند و اعتراض خود را به زبان آوردند.
چه فرجامی رقم خورد؟ وقتی رسانه‌ها و مخاطبان اعتراض کردند میرحسینی در صدد توضیح برآمد. او در برنامه رادیویی «پرانتز باز» حاضر و مدعی شد از حرفهای او استنباط درستی نشده:« قرار نیست «الماس» محدودیتی در تولید آثار پلتفرمی ایجاد کند.نگران ساخت امثال «هیولا» و «قورباغه» نباشید.» باید دید بعد از تغییرات در صدا و سیما و سازمان سینمایی، بالاخره چه کسی متولی رسانه خانگی می‌شود.
چهار: گاف ماه/ اشتباه به سبک بیوک میرزایی
اتفاق چه بود؟ بیوک میرزایی بازیگر بی‌حاشیه کشورمان مهمان برنامه سلام تهران بود که به شکل ویژه به مناسبت آغاز امامت حضرت مهدی (عج)روی آنتن رفت. در بخشی از برنامه با حضور مهران رجبی عکس‌هایی روی ویدئووال قرار گرفت و مجری نظر میرزایی درباره آنها را جویا شد. نوبت به تصویر حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه که رسید، واژه‌ای عجیب از زبان مهمان خارج شد.
چه واکنش‌هایی داشت؟ بریده گاف بیوک میرزایی به سرعت دست به دست چرخید. در قسمت بعد این بازیگر روی خط برنامه سلام تهران آمد و عذرخواهی کرد. مجری برنامه سعی داشت ماجرا را توجیه کند که خب مشخص بود میرزایی در لحظه، گرفتار یک اشتباه شده است.
چه فرجامی رقم خورد؟ با عذرخواهی میرزایی ، فضا آرام شد. چند روز بعد همه ماجرا را از یاد بردند! این وسط یک تجربه دیگر برای برنامه‌سازان به دست آمد که پیش‌تر نوشتیم: می‌دانیم تلویزیون پر است از خطوط قرمز و باید برنامه سازان با هوشمندی از آن عبور کنند. می‌دانیم گاه مهمان کلمه یا کلامی به زبان می‌آورد که حاشیه درست می‌شود. با این حال اتاق فکر برنامه‌ها به‌راحتی می‌توانند، در حوزه اختیار و دایره فعالیت خود کاری کنند تا درصد خطا پایین بیاید. چه لزومی داشت عکس رئیس قوه قضا روی ویدئووال قرار گیرد؟
پنج: دست‌انداز ماه / سرجوخه رفت و برگشت
اتفاق چه بود؟ سرجوخه تازه‌ترین سریال امنیتی تلویزیون است که پخش آن شب گذشته در شبکه سه شروع شد. قرار بود سریال احمد معظمی از ۲۷ مهر روی آنتن برود اما این اتفاق نیفتاد. بلافاصله خبر آمد که برخی حساسیت‌ها مانع پخش آن شده است. گفته می شود سرجوخه از زاویه‌ای جدید به مسائل امنیتی ورود کرده و سهم جوان‌ها و کسانی که ناخواسته به دام می‌افتند، زیاد است. ظاهرا همین مسئله باعث ایجاد حساسیت شده بود.
چه واکنش‌هایی داشت؟ تعویق در پخش سرجوخه بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت و واژه توقیف برای آن به کار برده شد. عوامل اما ترجیح دادند سکوت کنند و کمی بعد زمان رسمی پخش را اعلام کردند.
چه فرجامی رقم خورد؟ سرانجام بعد از کش‌و‌قوس‌های فراوان، سرجوخه مجوز پخش گرفت و از شب گذشته به شکل شبانه روی آنتن شبکه سه رفت. این سریال بعد از سارق روح، ترور خاموش و خانه امن چهارمین سریال امنیتی - جاسوسی احمد معظمی است که به تهیه کنندگی ابوالفضل صفری آن را جلوی دوربین برده است. سریال به روایت ماجرای دو جوان از دو طبقه فرهنگی پرداخته است. یکی بچه جنوب شهر است و دیگری یک شاخ اینستاگرامی. آنها در نقطه‌ای زندگی‌شان به هم گره می‌خورد و این سر آغاز ماجراهای امنیتی این سریال است.
شش: ممنوعیت ماه / چالش چای و سس در آگهی‌ها
اتفاق چه بود؟ ماجرا از جایی شروع شد که برخی قوانین صدا و سیما درباره چگونگی ساخت آگهی‌های بازرگانی لو رفت.
امیرحسین شمشادی، مدیر گروه آموزشی روابط عمومی دانشکده خبر، در اینستاگرام اشاره کرده که در تلویزیون ایران پخش آگهی چای ریختن مرد برای زن، نشان دادن هر نوشیدنی قرمز، دستکش چرم برای زنان، خوردن ساندویچ و پیتزا و نشان دادن مرد و زن تنها و یا دو پسر تنها در خانه ممنوع است.
چه واکنش‌هایی داشت؟ عکس‌العمل‌ها را باید در میان کامنت کاربران جست‌وجو کرد که گاه جدی و گاه شوخی به مصاف این ماجرا رفته‌اند. در این میان یک قانون دیگر هم بیان شد و این که موقع تبلیغ انواع سس، به‌جای ساندویچ ، ماکارونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این خاطر که در قانون ساخت آگهی‌های بازرگانی اشاره شده است نباید از فست فود استفاده شود. در واقع ساندویچ و خانواده آن مورد تایید تلویزیون نیست و غذایی مضر محسوب می‌شود. به همین خاطر است که به‌جای آنها، ماکارونی مورد استفاده سازندگان آگهی‌های بازرگانی قرار می‌گیرد.
چه فرجامی رقم خورد؟ تا چند روز نقد و نظر درباره قوانین بازرگانی تلویزیون ادامه داشت. برخی‌ها معترض شدند و این نگاه جنسیتی را تقبیح کردند. واکنشی رسمی هم از سوی صدا و سیما شاهد نبودیم. طبعا مشخص هم نیست آیا قوانین تغییر می‌کنند یا خیر.
هفت: اعتراض ماه/ یاد آن روزگار جوانی
اتفاق چه بود؟ اواخر دهه هفتاد شبکه پنج که آن زمان شبکه تهران نام داشت، سریال روزگار جوانی را پخش کرد. اصغر فرهادی فیلمنامه‌ای جذاب با موضوع زندگی دانشجویی نوشت و شاپور قریب آن را کارگردانی کرد. در نیمه راه، ۱۳قسمت باقی مانده به اصغر توسلی رسید. خودش فصل دوم را هم ساخت. حالا بعد از دو دهه توسلی فصل سوم روزگار جوانی را کارگردانی کرده که قسمت اول آن در مهرماه روی آنتن رفت. نتیجه اما نومید کننده است و خاطرات خوش این سریال را از بین برده. ترکیب بازیگران، شخصیت پردازی، داستان و کارگردانی سریال دارای ایراد هستند.
چه واکنش‌هایی داشت؟ فصل سوم روزگار جوانی داد همه را درآورده؛ از رسانه‌ها تا مخاطبان. بعد از پخش قسمت اول گزارشی نوشتیم و ایرادهای این فصل را برشمردیم. در قالب یک پرونده دو صفحه‌ای هم به شکل جزئی شرح دادیم چرا روزگار جوانی ۳ نومید کننده است.
چه فرجامی رقم خورد؟ بعد از اعتراض‌ها کارگردان سریال مصاحبه‌ای با باشگاه خبرنگاران انجام داد و گفت:«طبیعتاً در قسمت‌های ابتدایی نمی‌توان همه قصه سری جدید را گفت؛ متأسفانه برخی از دوستان اجازه ندادند که ۱۰ قسمت از سریال بگذرد و بعد نظرات خود را اعلام کنند.» برخلاف گفته توسلی سریال روزگار جوانی هر چه جلوتر می‌رود، ضعف‌های آن بیشتر به چشم می‌آید.
هشت: پایان ماه / ناکام مثل قبله عالم
اتفاق چه بود؟ در چند سال اخیر به غیر از رقص روی شیشه، همه سریال‌های خانگی به سرانجام رسیده‌اند و دیگر مثل یک دهه قبل خبری از بدعهدی نیست. با این حال ماجرا برای قبله عالم فرق می‌کند. آن طور که فیلیمو اعلام کرد، ممیزی‌ها باعث یک تصمیم‌گیری ناخواسته شد: «سریال قبله عالم از روز نخستِ پخش تا به امروز در فرایند تولید و ممیزی دچار چالش‌های فراوان شد، به‌گونه‌ای که پیوستگی خود را از دست داد و بخش عمده‌ای از هر قسمت سریال مورد حذف قرار گرفت. بنابراین فیلیمو تصمیم گرفت قسمت هفتم قبله عالم، قسمت پایانی آن باشد. این تصمیم صرفا در پی کاهش جدی زمان موثر هر قسمت و حجم بالای اصلاحات نهادهای ناظر اتخاذ شده.»
چه واکنش‌هایی داشت؟ دو بازیگر اصلی سریال یعنی حامد کمیلی و هادی کاظمی در صفحه اینستاگرام خود از توقف قبله عالم ابراز ناراحتی کردند و از حجم بالای سانسور نوشتند. کاظمی کنایه‌ای به همکاران هم زد: «جالب است بدانید، بدانید که این تیغ سانسور گریبان همه کارها را می‌گیرد؛ دیر یا زود. یادمان باشد مرگ همیشه برای همسایه خوب نیست. هر چند این ضرب‌المثل انگار در ایران کار می‌کند. این حجم از بی‌خیالی نسبت به محصول همکاران‌تان فراتر از خیالم بود!»
چه فرجامی رقم خورد؟ قبله عالم می‌توانست سرنوشت بهتری پیدا کند اگر زیرکانه‌تر ساخته می‌شد.
۹ : ادعای ماه / سانسور به روایت شقایق دهقان
اتفاق چه بود؟ در سال‌های اخیر نقل قول‌های زیادی درباره ممیزی‌های عجیب و غریب تلویزیون شنیده‌ایم. شقایق دهقان هم در گفت‌و‌گو با فریدون جیرانی در برنامه کافه آپارات دست به افشاگری زد. دهقان از ممیزی‌های سریال پاورچین و نقطه چین گفته و تعریف کرده:« مثلا از نظر پوشش و لباس، ما خانم‌ها تنها می‌توانستیم از سه رنگ استفاده کنیم؛ طوسی، مشکی و قهوه‌ای. این، هم در پاورچین و هم در نقطه‌چین بود. تاکید داشتند که لباس‌ها گشاد باشد و رنگی نباشد.»
چه واکنش‌هایی داشت؟ برخی کاربران، دهقان را همراهی کردند اما با مراجعه به عکس‌ها و فیلم‌ها پی می‌بریم رنگ‌های دیگر غیر از رنگ‌های تیره در دو سریال مورد استفاده بوده است. دهقان این را هم گفته که: «یادم است خانم و آقا اجازه نداشتند کنار هم روی یک مبل دو نفره بنشینند و حتما باید جداجدا روی دو مبل تک‌نفره می‌نشستند که دسته مبل بین‌شان باشد.» با این حال، همکاران رسانه‌ای عکس‌هایی دو نفره از این سریال‌ها منتشر کرده‌اند که برخلاف ادعای این بازیگر است. در میان واکنش‌ها شاهد انتقادهایی از جعل تاریخ توسط دهقان هم بودیم.
چه فرجامی رقم خورد؟ چند روز بعد همه چیز فراموش شد! دهقان در این مصاحبه از جدایی خود از محراب قاسمخانی هم گفت.
۱۰: ممیزی عجیب ماه/ پیشگو بدون الناز
اتفاق چه بود؟ در یکی از واپسین قسمت‌های برنامه پیشگو، الناز حبیبی روبه‌روی پژمان جمشیدی نشست. این قسمت از برنامه به دلیل پوشش و آرایش مهمان با ممیزی‌های زیادی روبه‌رو شد. ممیزی این قسمت به این شکل بود که اکثر نماهای بسته و نیمه بسته مهمان حذف شده بود و در اکثر دقایق برنامه الناز حبیبی را مخاطب در نماهای دور می‌دید.
چه واکنش‌هایی داشت؟ حجم ممیزی‌ها به اندازه‌ای بود که خیلی زود مردم در فضای مجازی به آن واکنش نشان دادند. دامنه اعتراضات به اندازه‌ای بود که حتی امین تارخ هم با انتشار پستی نسبت به این حجم از ممیزی معترض شد. در بخشی از متن تارخ آمده: « ای کاش حداقل نام میهمان زیرنویس می‌شد.چرا که چهره ایشان را مطلقا ندیدیم و چنانچه مجری نامشان را ذکر نمی‌کرد، نمی‌دانستیم با کدام هنرمند روبه‌رو هستیم!»
چه فرجامی رقم خورد؟ ساترا توپ را در زمین پخش کننده و تهیه کننده انداخت و این طور پاسخ داد: «تهیه کننده محترم برنامه با علم به نکات و ملاحظات تصویری، این قسمت را قبلا ضبط کرده بود.پس از ارزیابی توسط کارگزار، به دلیل نوع اصلاحات و راهکار عوامل تولید، به احترام مخاطب تصمیم بر عدم انتشار این برنامه بود….» تا چند روز بعد از پخش مصاحبه واکنش‌ها ادامه داشت و بعد از آن آب‌ها از آسیاب افتاد.
