مشکل تلویزیون فقط دورهمی است؟
چند روز پیش یکی از روزنامههای صبح به برنامه دورهمی ایراد گرفت که چرا تجهیزات آن از کشور آمریکا وارد شده. خبرگزاری تسنیم هم ماجرا را پیگیری کرد و از محمد حسین صوفی، دبیر شورای نظارت بر صدا و سیما خواستار شفاف سازی شد. صوفی هم گفته ماجرا در شورا پیگیری میشود و در عین حال به کپی بودن دورهمی انتقاد کرده است. تا این جا همه چیز عادی بهنظر میرسد اما با قرار دادن قطعات دیگر پازل، نتیجهای دیگر بهدست میآید و این پرسش مطرح میشود که در تلویزیون همه چیز در جای درست خود قرار گرفته و فقط مشکل از دورهمی است؟ شواری نظارت به وظیفه خود بهدرستی عمل میکند؟
مورد اول| مسئلهای به نام کپی
ابتدا ایرادی که محمد حسین صوفی از مسابقه دورهمی گرفته است را مرور کنیم. او قول داده در شورای نظارت بر صدا و سیما این مسئله بررسی شود که «آیا تجهیزات، مورد نیاز بودهاند و یا منحصر به فردند. غیر از آمریکا کشور دیگر این تجهیزات را نداشته است و اگر ندارند و واردات اتفاق نمیافتاد، این برنامه ساخته نمیشد!؟» در قسمت اول مسابقه دورهمی، مهران مدیری اذعان کرد برنامهاش کپی از یک نمونه خارجی است. صوفی اما این اتفاق را یک ایراد دانسته و به برنامههایی که از نمونههای خارجی کپی میکنند، تاخته است. صوفی اما به غیر از دورهمی، اسمی از دیگر برنامهها نبرده؛ برنامههایی مثل عصر جدید، برنده باش، اعجوبهها، شب کوک، سیم آخر و … عدم نام بردن اسم برنامه، از یک سو دورهمی را در مرکز سیبل قرار داده و از سوی دیگر این شائبه را ایجاد میکند که گویی دیگر برنامهها، از نمونههای خارجی اقتباس کردهاند نه کپی نعل به نعل. وانگهی، اصل نگرانی صوفی پذیرفتنی است اما کپی از برنامههای موفق در همه جای دنیا مرسوم است و اگر جز این بود الان استعدادهای زیادی بهواسطه عصر جدید، معرفی نمیشدند. صوفی لازم است که درباره ساز و کار اصول بدیهی برنامه
سازی شفاف سازی کند.
مورد دوم| هزینههای مبهم
در صحبتهای دبیر شورای نظارت بر صدا و سیما، نگرانی درباره هزینه تجهیزات وارداتی دورهمی موج میزند. این نگرانی را خیلیها دارند و صوفی با آنها همراه شده است. این وسط چند سوال پیش میآید: آیا دیگر برنامههای پرهزینه تلویزیون، به اندازه دورهمی مخاطب دارند؟ آیا آنها میتوانند حامی مالی قدرتمندی جذب کنند و بخشی از هزینهها را پس دهند؟ و سوال دیگر: آیا در شورای نظارت بر صدا و سیما مهم است که سریال کلبهای در مه، به خاطر اختلاف تهیه کننده و کارگردان، با هزینه مضاعف ساخته شد؟ آیا صوفی میداند ۱۰ قسمت از این سریال به طور کامل کنار گذاشته شده است؟ حتما شورای نظارت دغدغه بیتالمال دارد اما نمیدانیم چرا برای رفع مشکل سریال پرهزینه سرزمین کهن کاری انجام نمیدهد؟
مورد سوم | ابهامات اینستاگرامی
یکی از نگرانیهای شورای نظارت بر صدا و سیما، اینستاگرام و متعلقات آن است. این شورا تاکید دارد که برنامهها باید از اپلیکیشنهای بومی استفاده کنند. این که آیا دغدغه شورا درست است یا نه را باید در جایی دیگر بررسی کرد. همین قدر اشاره کافی است که برنامه ساز تلویزیون برای رساندن بخشی از حرف خود به گوش مخاطب میلیونی، تلگرام و اینستاگرام را کارآمدتر از اپهای داخلی میبیند. از این گذشته، چرا شورای نظارت در این سالها نظارتی بر برخی مهمان ندارد؟ بارها در هفت صبح از نفوذ خطرناک چهرههای فوتبالی اینستاگرامی به تلویزیون نوشتیم و گفتیم آنها از تلویزیون بهرهبرداری شخصی میکنند. شورای نظارت اما کاری به این هشدار نداشت تا این که صدای منسوب به مرتضی فنونیزاده منتشر شد. شورای نظارت صفحه فوتبالیستهایی مثل مهدی فنونیزاده، امیرحسین صادقی و … را نمیبیند که مدام آنتن دراختیار آنها است؟
مورد چهارم | تولد بازی روی آنتن
محمد صوفی سال پیش در گفت و گو با خبرگزاری مهر اعلام کرده بود، برنامهها حق گرفتن تولد برای مجری و عوامل دیگر خود را ندارند. یکشنبه شب تازهترین جشن تولد را در برنامه تهران بیست برای مجری آن شاهد بودیم. چند وقت قبل هم دست اندرکاران این برنامه برای محمد دلاوری جشن تولد گرفتند. این که چنین کاری درست است یا مسئله این گزارش نیست اما مصداقی روشن از دوگانگی شورای نظارت محسوب میشود.
مورد پنجم | پرونده نود
درباره تناقضهای شورای نظارت باز هم میتوان مثال آورد؛ از جمله تبلیغات پرزرق و برق بازرگانی که اتفاقا مورد انتقاد شورا است ولی با وجود همه تذکرها این تبلیغات مدام روی آنتن هستند. در این میان یک مورد از تصمیمگیریهای شورا را هم مرور میکنیم که نشان میدهد، ساز و کار آن ها نسبت چندانی با خواست مخاطب ندارد. سال ۹۸ و بعد از تعطیلی برنامه نود این شورا بیانیهای صادر کرد و حق را به تصمیم گیران تعطیلی این برنامه داد! در عین حال تاکید کرد:« شایسته است در مورد برنامههای پرمخاطب رعایت اصول و ضوابط اطلاعرسانی مناسب و فرآیند اقناع افکار عمومی صورت گیرد.» نتیجه چه شد؟ خود بهتر میدانید.