اقدام عجیب برنامه هفت در تحلیل گامبی وزیر
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | این نخستین‌بار نیست که میز نقد برنامه هفت به آثار خارجی اختصاص می‌یابد. حتی در زمانی که سینماها رونق داشتند، هفت گاهی چشم خود را بر فیلم‌های ایرانی می‌بست و سراغ فیلم‌های خارجی می‌رفت. سال پیش گزارشی منتشر کردیم و نوشتیم هفت از رسالت اصلی خود شانه خالی می‌کند. حالا اما به دلیل شرایط کرونایی، حرجی نیست. گاهی منتقدان هفت گریزی جز رفتن به سراغ آثار خارجی ندارند، کمااینکه به تناوب شاهد نقد و خاطره‌بازی با فیلم‌های کلاسیک بوده‌ایم. در این میان اما انتخاب سریال گامبی وزیر عجیب است.
* مورد اول| یک سریال ممنوعه
به احتمال زیاد، مینی‌سریال گامبی وزیر را دیده‌اید. این سریال که میان مخاطبان محبوبیت زیادی دارد، درباره دختر یتیمی است که در یتیم‌خانه بزرگ می‌شود و در شطرنج به قله موفقیت و شهرت می‌رسد. او در گذر از کودکی به نوجوانی، برای مدتی مسیر را اشتباه می‌رود، اما در نهایت در نقطه درست قرار می‌گیرد.
فعلا مضمون سریال برای تلویزیون مشکل اصلی است و تا حالا نتوانسته آن را پخش کند. طبعا آماده کردن این سریال برای سیما، به جان‌مایه اثر لطمه می‌زند و همان بهتر که تلویزیون هیچ‌وقت سراغش نرود. طبعا برنامه هفت از این حساسیت‌ها مطلع است و نخستین دلیل برای عجیب بودن نقد سریال در این برنامه از همین ناحیه نشأت می‌گیرد.
*** مورد دوم| نقد برای کدام مخاطب
ملاک انتخاب آثار خارجی برای نقد در برنامه‌های سینمایی، معمولا این بوده که از تلویزیون پخش شوند. همین حالا برخی برنامه‌ها، قاب فیلم‌های خارجی هستند و کارشناسان پیش یا پس از پخش آثار درباره آنها صحبت می‌کنند. گامبی وزیر نه تا حالا روی آنتن رفته و نه خبری از پخش احتمالی آن رسانه‌ای شده. با این حساب اگر کسی مخاطب صرف تلویزیون باشد، چیزی از نقد هفت دستگیرش نمی‌شود، چون اصلا نمی‌داند درباره چه محصولی صحبت می‌شود.
اگر کسی هم علاقمند به نسخه‌های اصلی فیلم و سریال‌های خارجی است که با یک جست‌وجوی اینترنتی به همه اطلاعات و نقدها درباره آنها دست می‌یابد. وانگهی چیزی که از صحبت منتقدان هفت دستگیرمان شد، جدید نبود و مشابه این حرف‌ها را از زبان دیگران شنیده بودیم؛ مثلا مسعود فراستی نظرش را اینطور درباره گامبی وزیر بیان کرد: «شطرنج در کار دراماتیزه نمی‌شود و نگاه حریفان به هم دراماتیزه نمی‌شود. انگار بازی منچ در حال انجام شدن است.»
*** مورد سوم | گامبی وزیر مهم است؟
در شرایطی که تلویزیون نمی‌تواند سریال گامبی وزیر را پخش کند، یک سوال پیش می‌آید که آیا این سریال اهمیت دارد که در یک برنامه تخصصی نقد شود؟ مثلا آیا اهمیت گامبی وزیر به اندازه فیلمی مثل آرگو است؟ آرگو به طور مستقیم از دوئل سیاسی آمریکا با ایران حرف می‌زند، اسکار می‌گیرد و موج آن جامعه را دربر می‌گیرد. در این شرایط وظیفه برنامه‌ای چون هفت ایجاب می‌کند که به متن و حاشیه این فیلم بپردازد. گامبی وزیر چنین شأنی ندارد و خودبه‌خود از دایره آثاری که باید هفت به آنها بپردازد بیرون می‌ماند.
*** مورد چهارم | در خدمت رقیب
گامبی وزیر کمی از بعد از اینکه شهرت جهانی پیدا کرد، سر از سامانه‌های قانونی پخش فیلم درآورد. سازوکار سامانه‌ها با تلویزیون متفاوت است. اصلا ویاودیها راه افتادند تا مشکلات اینچنینی را رفع کنند. تحلیل سریالی مانند گامبی وزیر را می‌توان اقدامی در خدمت ویاودیها دانست که رقیب تلویزیون هستند. می‌گوییم رقیب، چون در عمل شاهد نشانه‌های مثبت از سوی تلویزیون درباره سامانه‌ها نیستیم و البته این سیاست را الزاما نمی‌توان یک صفت منفی دانست. از جمله این نشانه‌ها عدم تبلیغ فیلم‌های اکران آنلاین در شبکه‌های تلویزیونی است.
*** مورد پنجم | بی‌توجهی به سیما
برنامه هفت در حالی سراغ گامبی وزیر به عنوان محصولی خارج از تلویزیون رفت که در مدت اخیر شاهد پخش سریال‌های موفق خارجی از آنتن سیما بوده‌ایم. همین حالا شبکه پنج فصل چهارم سرقت پول را پخش می‌کند که محبوبیتی همپای گامبی وزیر دارد. این شبکه تا چند هفته پیش سریال موفق مکانیسم را روی آنتن داشت و خود شبکه سه The Capture را پخش کرد. The Capture از جمله سریال‌های بحث‌برانگیز است که از قضا امکان کافی برای نقد از سوی منتقدان هفت را دارد. چرا هفت حواسش به این سریال‌ها نیست؟ فیلم و سریال‌ها در این برنامه بر چه اساسی انتخاب و نقد می‌شوند؟
