سریال دودکش و داستان یک جعل هویت
روزنامه هفت صبح، گروه تلویزیون | سریال «دودکش» سال ۹۲ برای نخستین‌بار روی آنتن شبکه یک رفت که با استقبال خوبی هم مواجه شد. سه سال بعد فصل دوم سریال ساخته شد، اما رئیس وقت صداوسیما اصرار به تغییر نام آن داشت. به همین خاطر با نام «پادری» روی آنتن رفت. حالا قرار است فصل جدید این سریال هم ساخته شود، اما در برخی رسانه‌ها از آن به عنوان «دودکش ۲» یاد می‌شود. چرا این عنوان درست نیست و اصرار داریم سریال را باید «دودکش ۳» دانست؟ این گزارش را بخوانید.
*** اصل ماجرا
پیش از هر چیز خبری که روز گذشته خبرگزاری صبا منتشر کرد را مرور می‌کنیم. این خبرگزاری نوشته: «مجموعه «دودکش۲» به کارگردانی برزو نیک‌نژاد و تهیه‌کنندگی زینب تقوایی اخیرا وارد مرحله پیش‌تولید شده است. سریالی که نخستین‌بار به کارگردانی محمدحسین لطیفی و تهیه‌کنندگی زینب تقوایی در ماه رمضان سال ۱۳۹۲ روی آنتن شبکه یک رفت.
در «دودکش۱» برزو نیک‌نژاد نویسندگی متن را برعهده داشت و بازیگردان پروژه بود. سازندگان سریال کمدی- اجتماعی «دودکش۲» که در سکوت خبری مراحل پیش‌تولید پروژه را آغاز کرده‌اند، تصمیم دارند تصویربرداری را به زودی در یکی از استان‌های کشور به غیر از پایتخت آغاز کنند.»
*** بازخوانی یک ایده عجیب
نمی‌دانیم استفاده از عنوان «دودکش ۲» بر اساس برداشت خبرگزاری صباست یا این نام در تلویزیون مصوب شده. در هر دو حالت اگر قرار باشد سریال به آنتن برسد، نام منطقی آن «دودکش ۳» است. آنچه باعث ایجاد مغالطه درباره وجه تسمیه سریال شده، به تصمیم عجیب رئیس وقت سازمان صداوسیما برمی‌گردد.
محمد سرافراز وقتی به این سمت رسید، اصرار داشت نام‌های قبلی را مخدوش کند و برندهای موردنظر خود را جا بیندازد. اینکه هدفش از این تصمیم چه بود، موضوع گزارش نیست. او نمی‌خواست از نام‌هایی که از دوران مدیریت قبلی در ذهن مخاطبان باقی مانده، استفاده کند؛ همین!
*** وقتی دودکش فروشگاه بود
وقتی محمد سرافراز رئیس سازمان صداوسیما شد، فصل دوم «دودکش» در حال ساخت بود. سیدمحمود رضوی هم تهیه‌کنندگی‌اش را برعهده داشت. بااین‌حال در خبرهای ابتدایی اعلام شد اسم سریال «فروشگاه» است. حتی برخی رسانه‌ها ابتدا گمان می‌کردند سریال جدیدی خلق شده، اما با انتشار تصویر گریم بازیگران و حال‌وهوای داستان مشخص شد این سریال فصل دوم «دودکش» است که اسمی دیگر به آن داده شده.
*** روزی که دودکش پادری شد
اسم «دودکش» در لحظه آخر که قرار بود روی آنتن برود، شد «پادری». این اتفاق ۱۰ روز پیش از نوروز ۹۵ رخ داد و خبرش رسانه‌ای شد. بااین‌حال سریال به‌جای نوروز، در ماه رمضان پخش شد. گفته می‌شود محمد سرافراز سریال «پادری» یا همان «دودکش ۲» را با تصمیم شخصی خود کنار می‌گذارد و دستور به پخش «بیمار استاندارد» می‌دهد.
«بیمار استاندارد» از جمله سریال‌هایی بود که در مرکز گسترش فیلمنامه‌نویسی و زیر نظر سرافراز ساخته شده بود. بااین‌حال «بیمار استاندارد» کیفیت نداشت و از سوی مخاطب پس زده شد. این اولین ناکامی سرافراز برای جا انداختن برندهای مطلوب خودش بود. سریال «دودکش» هم با نام «پادری» در ماه رمضان روی آنتن رفت که خب این تغییر اسم به هویت آن لطمه زد.
*** استقامت به سبک پایتخت
محمد سرافراز قصد داشت اسم سریال «پایتخت» را هم تغییر دهد. ابتدا این خبر در حد شایعه بود، اما محسن تنابنده در گفت‌وگو با هفت صبح آن را تأیید کرد: «آقای سرافراز می‌خواست پایتخت ساخته شود، ولی اصرار داشت اسم آن تغییر کند؛ فکر می‌کرد این‌جوری سندش به اسم خودش می‌خورد. می‌گفتیم هویت این سریال به اسم آن است، ولی می‌گفت اسمش را حداقل بگذارید پایتخت دیگر.
این مشکل بسیاری از مدیران است که می‌خواهند خیلی چیزها را به نام خود کنند. » چه‌بسا اگر پایتختی‌ها مقاومت نمی‌کردند یا اگر سرافراز رئیس می‌ماند، حالا با جعل هویت این سریال مواجه بودیم. ماجرای سریال «پایتخت» به همین‌جا ختم نمی‌شود. تیم سازنده این سریال، با همان ترکیب اصلی، سریال «علی‌البدل» را ساختند. هرچند ایده متعلق به خودشان بود، اما یکی از اهداف رئیس وقت، جایگزین کردن این سریال به‌جای «پایتخت» بوده است.
*** این دودکش ۳ است نه ۲
با این مروری که بر چگونگی جعل سریال «دودکش» و نمونه‌های مشابه داشتیم، فقط یک نتیجه به دست می‌آید: اسم سریال «دودکش ۳» است نه «دودکش ۲». حتما مسئولان سیما متوجه این نکته هستند که هویت هر سریال به اسم آن است. اگر قرار بر تغییر باشد، نباید اسم اصلی را از بین برد، بلکه نام فرعی در ذیل سریال قرار می‌گیرد. نمونه سینمایی‌اش، قسمت دوم فیلم مهدویان است که با عنوان «ماجرای نیمروز ۲؛ رد خون» ساخته شد.
