عاقبت ایران و آمریکا در سال۲۰۲۱ چه خواهد شد؟
روزنامه هفت صبح، ساعد برقی | چرا باید این کار را بکند؟ برگهای برنده ایران که با تکیه بر آنها بتواند آمریکا را بر سر میز مذاکره برابر و در چارچوب برجام بکشاند چیست؟ اینکه بایدن موقعیت تهاجمی ترامپ را تقلیل دهد و شرایط را کمی عادی نماید. یادمان باشد آمریکاییها محذورات اروپاییها را در ماجرای موج پناهندگان و مهاجرین در صورت وقوع جنگ و یا ترس از بالا رفتن قیمت نفت را به شکل مستقیم و عینی ندارند.
بیایید صورت مسئله را کمی ساده کنیم : در چند سال گذشته هژمونی آمریکا سهم ایران در بازار رسمی نفت جهان را تقلیل داده و شوک خاصی هم به بازار وارد نیامده. تنها مشکل آمریکاییها حفظ امنیت عبورو مرور نفت به سمت بقیه جهان است. قاعدتا آمریکا از قیمت بالای نفت و یا به مخاطره افتادن جریان عبور نفت ضرر مستقیمی نمیکند. این اروپاییها و چین هستند که به عنوان مشتریان چشم نگرانشان به سوی خلیج فارس است. یعنی رقبای بالقوه آمریکا. اما داستان سوی دیگری هم دارد.
سرمایهگذاریهای گسترده عربستان و امارات و قطر در آمریکا که بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار برآورد میشود و از آن سو باج دهی مدام این کشورها به آمریکا موجب شده تا منافع این شیخنشینهای خلیج فارس با منافع سرمایهداران بزرگ آمریکایی گره بخورد. پس یکی از برگهای برنده ایران در مذاکره احتمالی تضمین تامین امنیت خلیج فارس برای صادرات نفتی شرکای آمریکا در منطقه است.
مطمئنا بخشی از ماجرای برقراری روابط میان امارات با اسرائیل ناشی از همین صورتحسابی است که آمریکا برای امارات و بحرین فاکتور کرده است. و جالب این که کشورهای حاشیه خلیج فارس مدام در حال تشویق آمریکا به درگیری مستقیم با ایران هستند. هنوز امید دارند که ایران از هیبت آمریکا بترسد و یا واکنش ایران ملایم باشد. بههرحال ایران با کارت اخلال در امنیت صدور نفت سعودی و امارات چند بار بازیکرده و نتایج چندان بدی هم نگرفته است.
آیا آمریکا به بازار اقتصادی ایران چشم طمع میتواند داشته باشد؟ خب بعید است. ثابت شده که در مراجع تصمیم گیرنده در ایران در حوزههایی مثل واردات خودرو و یا پوشاک به شدت در مقابل کالاهای آمریکایی مقاومت وجود دارد. این گزینه را میتوان حذف کرد.
برنامه موشکی ایران: این مسئله خط قرمز محسوب میشود و طبیعتا ایران درباره موشکهای خود حاضر به مصالحه و مذاکره نخواهد شد. پس اصلا به شکل مستقیم این کارت روی میز مذاکره قرار نخواهد گرفت.
حمایت از گروههای نیابتی: این هم کارتی نیست که ایران بر سرش حاضر به مصالحه باشد. بایدن میداند که ایران در این مورد عقبنشینی نخواهد کرد و حمایت از متحدانش شامل حزبالله، انصارالله یمن، حشدالشعبی و بقیه گروهها در عراق، دولت سوریه، جهاد اسلامی و حماس در فلسطین را برای مذاکره با آمریکا قربانی نخواهد کرد. پس بایدن میداند در این حوزه چیزی نصیبش نخواهد شد.
برگ برنده دیگر ایران ماجرای هستهای است. پومپئو خشمگینانه از این سیاست ایران به عنوان باجگیری هستهای یاد کرده است اما مشخص است که این یکی از معدود برگهای برنده ایران برای نشاندن آمریکا بر سر میز مذاکره با شرایط عادلانه خواهد بود. تکاپوی ایران برای سرعت بخشیدن به برنامه هستهای خود تلاشی است برای مهیا ساختن استفاده از این تک کارت قدرتمند.