داستان آشتی قاهره و آنکارا پس از هشت سال
روزنامه هفت صبح | مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه، روز جمعه اعلام کرد که کشورش برای اولینبار از سال ۲۰۱۳ تاکنون با مصر «تماسهای دیپلماتیک» برقرار کرده است. به گفته وزیر خارجه ترکیه، عبور از وضعیت کنونی و تظاهر به اینکه پس از سالها قطع ارتباط، اتفاقی بین دو کشور روی نداده است «آسان» نیست.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، تاکنون بارها همتای مصری خود را «کودتاچی» خوانده است. بااینحال آنکارا طی ماههای گذشته تلاش کرده بود تا روابط با مصر را ترمیم کند. مولود چاووشاوغلو در همین راستا گفته بود که آنکارا آماده است با مصر برای دستیابی به توافق بر سر حریم دریایی در شرق دریای مدیترانه مذاکره کند.
ترکیه علاوهبر مصر در تلاش است تا روابط خود با یونان، اسرائیل و دیگر کشورهای منطقه را بهبود بخشد. مولود چاووشاوغلو در همین راستا در مورد چشمانداز روابط ترکیه با عربستان سعودی گفت: «دلیلی وجود ندارد که روابط ما با عربستان سعودی بهبود پیدا نکند.»
روابط ترکیه با عربستان طی سالهای گذشته به دلیل حمایت آنکارا از قطر و کشته شدن جمال خاشقچی، روزنامهنگار منتقد حکومت عربستان، در ساختمان کنسولگری این کشور در استانبول پرتنش بود.
*** دلیل سردی روابط چه بود؟
روابط ترکیه و مصر به عنوان دو کشور مهم منطقه را میتوان به قبل و بعد از بهار عربی تقسیم کرد.روابط دو کشور در دوران ریاستجمهوری حسنی مبارک گرم بود و گرمی روابط دو کشور، بهخصوص در دوران ریاستجمهوری سلیمان دمیرل در ترکیه به دلیل دوستی شخصی دو رئیسجمهور در سطح بالایی قرار گرفت.
بعد از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه نیز گرمی روابط دو کشور تا بهار عربی همچنان ادامه داشت تا اینکه پس از آغاز تظاهرات مردمی در مصر با اعلام حمایت دولت آنکارا از نیروهای مردمی و حمایت رسمی از اخوانیها، گرمی روابط دو طرف بیش از گذشته شد.
بسیاری از کارشناسان سیاسی دلیل جایگیری دولت آنکارا در کنار نیروهای اخوانی را ناشی از نزدیکی عقیدتی حزب عدالت و توسعه با نیروهای اخوان ارزیابی میکنند.
با روی کار آمدن محمد مرسی در مصر، آنکارا و قاهره گرمترین دوران روابط سیاسی خود را آغاز کردند و تا زمانی که دولت مرسی در مصر بر سر کار بود، گرمی در روابط دو کشور ادامه داشت. در ناآرامیها و تظاهرات در دوران ریاستجمهوری مرسی نیز حمایتهای سیاسی و اقتصادی ترکیه از وی ادامه یافت.
با کودتای نظامی سال ۲۰۱۳ در مصر و روی کار آمدن السیسی این روابط قطع شد و ترکیه تا سالها به صراحت و آشکارا مرسی را همچنان رئیسجمهور قانونی این کشور میخواند و دولتمردان این کشور و در رأس آنها رجب طیب اردوغان در هر فرصتی السیسی را کودتاگر و غاصب میخواندند.
اختلاف دیدگاهها در زمینههای مختلف بین دو کشور از سال ۲۰۱۳ میلادی به این طرف ادامه داشت و روابط سیاسی نیز در سطح کاردار قرار گرفت. از سال ۲۰۱۳ به این طرف سفارت و سرکنسولگری مصر در استانبول و سفارت و سرکنسولگری ترکیه در اسکندریه فعالیتهای خود را ادامه میدادند.
بهرغم سردی در روابط سیاسی، روابط اقتصادی دو کشور قطع نشده و مصر یکی از مهمترین شرکای تجاری ترکیه در قاره آفریقا به شمار میرفت.سیاستهای دو کشور در زمینههای مختلف، بهخصوص سیاستهای منطقهای که قبل از بهار عربی به طور عمده همسو و موازی یکدیگر بود و با یکدیگر اختلافهای عدیدهای داشتهاند.
آنکارا و قاهره درباره سوریه، تنظیم روابط با عربستان، امارات و قطر اختلاف دیدگاههای عمیقی دارند و آخرین اختلاف دیدگاه دو کشور نیز در مسئله لیبی و قراردادهای موجود در شرق دریای مدیترانه است که هنوز لاینحل باقی مانده.درحالحاضر آنکارا با عنوان اینکه دولت مرکزی لیبی دولت قانونی و تحت حمایت سازمان ملل است، نیروهای حفتر را به رسمیت نمیشناسد.
دولت آنکارا در پی امضای قرارداد با دولت مرکزی آنکارا اقدام به اعزام برخی نیروها به آن کشور کرده و این مسئله با مخالفت گسترده دولت قاهره مواجه شده است.در پی نزدیکی دولت آنکارا و دولت مرکزی لیبی، دفتر خبرگزاری آناتولی در قاهره از سوی نیروهای پلیس مصر اشغال شد و کارکنان آن تحت نظر قرار گرفتند.