داستان پیچیده تولید کره تماما ایرانی

می‌گویند که کره را استپ‌نشین‌های آسیای مرکزی که در کار پرورش دام و کوچ‌نشینی بودند، کشف کردند و اما قدمت استفاده از کره به شکل امروزی به تقریبا ۳۰۰۰ سال قبل در هند برمی‌گردد. هندی‌ها از کره‌ای به‌نام کریشنا استفاده می‌کردند که مملو از چاشنی‌ها و ادویه‌های مختلف بود. آنها کره را همراه نان به‌عنوان وعده اصلی غذا می‌خوردند. علاوه بر آن، در روایت‌های مقدس آمده که حضرت ابراهیم و سارا به سه فرشته بازدیدکننده، به همراه غذاهای مختلف، کره هم داده‌اند. در متون قدیمی هم آمده که عده‌ای از عشایر اولین‌بار کره را به‌طور تصادفی، با گره زدن کیسه شیر گوسفند به اسب تولید کردند و از قضا این روش یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درست کردن کره در ایران و خیلی از کشورهای جهان بوده. از قرن ۱۲ میلادی هم تجارت کره در سراسر اروپا رونق گرفت و سوابق نشان می‌دهد که بازرگانان اسکاندیناوی به لطف تجارت گسترده کره توانستند بخش عمده‌ای از اقتصاد خودشان را گسترش بدهند. برای فهمیدن اهمیت کره برای مردم این قسمت از جهان همین بس که گفته می‌شود پادشاه نروژ هر سال به‌عنوان مالیات یک سطل کره از مردم می‌گرفت اما برای اینکه کره به محصولی صنعتی تبدیل شود، چند صد سال باقی‌مانده بود و به‌درستی نمی‌توان گفت که اولین بار چه کسی تصمیم گرفت کره را در شکل و شمایل امروز و با بسته‌بندی بفروشد اما حالا در سرتاسر دنیا چند صد شرکت و کارخانه کره تولید می‌کنند. در ایران هم ۵ برند اصلی تولید کره وجود دارد که بعضی از آنها برای مردم شناخته‌شده‌تر هستند.
کره و دیگر هیچ
شکّلی، برندی است که فقط کره تولید می‌کند و انگار همین بازار آنقدر برایش آورده داشته که سراغ محصولات لبنی دیگر نرود. می‌توان گفت که شکلی اولین عرضه‌کننده کره به شکل امروزی‌اش در ایران بوده، چون از سال ۱۳۲۰ کارش را در یک کارگاه کوچک شروع کرده و کم‌کم آن را گسترش داده است. حالا کمتر سوپرمارکتی در ایران پیدا می‌شود که بخش بزرگی از کره‌هایش شکلی نباشد و خیلی از خانواده‌ها قبل از هر برند دیگری سراغ آن می‌روند، چون سال‌هاست توانسته اعتماد مصرف‌کننده ایرانی را جلب کند.

از پگاه و میهن تا سلسله آلپ
همانطور که گفتیم چند برند مختلف در ایران کره تولید می‌کنند و تقریبا تمام تولید‌کننده‌های مطرح لبنیات در ایران دستی هم در تولید کره دارند؛ مثل پگاه و میهن. بعضی از کره‌سازها هم مثل شکلی بیشتر از هر لبنیات دیگری به کره می‌پردازند؛ مثل شرکت سلسله آلپ که چند سالی است به حوزه تولید کره وارد شده است.
همه این فعالیت‌های کره‌ای برندها را گفتیم اما ماجرای تولید کره در ایران کمی با بقیه لبنیات متفاوت است.

ماجرای کره ملی
در واقع ما در ایران اگرچه تولیدکننده کره داریم اما تازه کمی بیشتر از یک سال است که قرار شده تولیدکننده‌های وطنی صفر تا صد تولید کره را خودشان انجام بدهند و تا قبل از آن بازار کره ایران که حدود ۵۰ تا ۶۰ هزارتن در سال مصرف دارد، با مواد اولیه خارجی تغذیه می‌شد. به نظر شما هم خیلی عجیب است که ما مواد اولیه تولید کره وارد کنیم، چون فکر می‌کنید کره یک محصول لبنی ساده است و اصلا مواد اولیه‌اش کجا بود. اما اینطور نیست. تا قبل از اراده ایران برای تولید کره که همین یک سال و نیم پیش کلید خورد، بیشتر از ۹۰درصد کره مصرفی ایران از کشورهای اروگوئه، امارات، ایرلند، آلمان، بلژیک، ترکیه، چین، سوئد، نیوزیلند و هلند وارد شده و ما این محصول را با تغییر بسته‌بندی می‌فروختیم. دلیل واردات کره هم این بوده که کشیدن کره از حجم بالای شیر نیاز به دستگاه‌ها و تکنولوژی پیشرفته دارد که کارخانه‌های ایرانی نداشته‌اند. از طرفی ایرانی‌ها ماست و شیر پرچرب را خیلی بیشتر از کم‌چرب دوست دارند برای همین کره گرفتن از شیر که باعث می‌شود تقریبا تمام چربی‌اش را از دست بدهد، مساوی بوده با باد کردن شیرهای کم‌چرب روی دست تولید‌کننده‌ها برای همین هم آنها رقبتی برای وارد کردن و اجرای تکنولوژی کره‌گیری صنعتی از شیر نشان نمی‌دادند تا اینکه یک سال و نیم پیش واردات کره ممنوع شد و پروژه کره ملی کلید خورد، چون با توجه به اینکه کره سالانه ۴۰۰ میلیون دلار (به گفته دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی) از ایران ارزبری می‌کرده، واردات آن به صرفه نبوده است. حالا گفته می‌شود که ۵ شرکت ایرانی شروع به تولید کره کرده‌اند اما گفته می‌شود که هنوز هم بخش بزرگی از مواد اولیه را وارد می‌کنند. به همین دلیل هم در یکی دو سال گذشته بارها ماجرای افزایش قیمت کره و کمبود آن در بازار مسئله‌ساز شده است.