کولاک دلپذیر برنج و گندم
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | بارندگیهای گسترده خوزستان و جنوب کشور سبب شده تا رکورد تولید محصولات کشاورزی جابهجا و امیدها برای رکوردزنی تولید برنج و گندم افزایش یابد . بارندگیها و سیل خوزستان را حتما یادتان هست؛ بارندگیهایی که در دو مقطع بلای جان خوزستانیها و اهوازیها شد. یک مقطع در فروردینماه که مشکلات و حوادث تلخی به همراه داشت و مقطع دیگر نیز در مهرماه بود که اهوازیها را تا مدتها درگیر خود کرد. حالا اما از دل آن خبرهای تلخ و بد، روزنههای کوچک امیدوارکنندهای دیده میشود؛ خصوصا برای کشاورزان.
طبق آمارها، کشاورزان خوزستان بالاخره بعد از ۱۰ سال ممنوعیت کاشت برنج (به دلیل کمبود منابع آبی)، امسال در حدود ۹۰۰هزار تن شلتوک و ۵۰۰هزار تن برنج سفید برداشت کردند و پیشبینی میشود با توجه به سطح کشت امسال و میزان بارندگیهایی که داشتیم، سال آینده این رقم افزایش داشته باشد. اوضاع گندم و غلات کشور هم به این صورت است. طبق پیشبینیهایی رسمی افزایش برداشت ۵۰۰هزار تن و طبق پیشبینیهای غیر رسمی این رقم به حدود یک تا ۱٫۵میلیون تن خواهد رسید. پیشبینیهایی که اگر آب وهوا تا بعد از عید و زمان برداشت با کشاورزان یار باشد، میتواند امید برای صادرات را نیز افزایش دهد و اوضاع کشاورزان جنوبی تکان جدی بخورد. قبل از اینکه گزارش را بخوانید آمار بارشهای امسال را مرور میکنیم.
*** بارندگی خوزستان بیشتر از میانگین کشور
طبق آماری که وزارت نیرو از بارندگیهای سال آبی منتشر کرده، میانگین بارندگیهای کل کشور در سال آبی جاری (ابتدای مهرماه ۹۸ تا آخر شهریور۹۹) تا ۲۵ بهمن ماه به ۱۵۷.۱میلیمتر رسیده است یعنی در حالی که حدود پنج ماه از شروع سال آبی کشور میگذرد، میانگین بارشهای کل کشور در حدود ۱۵۷٫۱میلیمتر بوده که نسبت به سال آبی پارسال با رشد منفی روبهرو شده اما در مقایسه با بارشهای دوره درازمدت رشد ۱۸درصدی دارد.
در همین آمار پنج ماهه، بارشهای استان خوزستان بیشتر از میانگین بارندگی کل کشور بوده و چیزی در حدود ۲۰۹میلیمتر بوده است. استان خوزستان با ۲۰۹میلیمتر بارش در پنج ماه گذشته، فعلا در رتبه یازدهمین استان پر بارش کشور قرار گرفته است. برای آنکه یک مقیاس مناسب دستتان بیاید، شاید بد نباشد بدانید که مقدار بارش استان گلستان در همین بازه زمانی ۲۰۲میلیمتر بوده و تهرانیها نیز ۱۶۵میلیمتر بارندگی داشتهاند.
در اوایل بهمن ماه و قبل از بارندگیهای هفته گذشته، سایت «خور نیوز» که سایت خبری استان خوزستان است در گزارشی نوشته بود: «بارندگیهای اول بهمن، موثرترین بارش پس از بارشهای سنگین ۲۵آذر ماه که سبب آبگرفتگی بخشهایی از شهرهای کارون، اهواز، خرمشهر و آبادان شد. گزارش شده تا حدود زیادی نیاز آبی بیش از ۸۰۰هزار هکتار از زمینهای کشاورزی خوزستان را تامین و آنان را از آبیاری دستی بینیاز کرد.
در این میان خوشحالی و سرور کشاورزان دیم کارخوزستان که در سال زراعی جاری ۱۶۲هزار هکتار را زیرکشت بردهاند بیشتر بود.براساس اعلام سازمان کشاورزی خوزستان، در سال زراعی هیچ کدام از محصولات کشاورزی خوزستان به علت دریافت مناسب نزولات جوی، با تنش آبی روبهرو نبودهاند و نیاز به آبیاری محصولات کشاورزی بهخصوص گندم،کلزا و چغندرقند احساس نشد. بر اساس گزارش هواشناسی خوزستان میانگین میزان بارندگیها در خوزستان در سال آبی جاری ۱۲.۵درصد بیشتر از سال آبی گذشته و حدود ۲۵درصد بیشتر از میانگین درازمدت بوده است.»
*** برداشت ۵۰۰ هزار تن برنج سفید
آبان و آذر امسال بود که خبر آمد در استان خوزستان حدود ۹۰۰ هزار تن شلتوک و ۵۰۰هزار تن برنج سفید برداشت شده است. در همان زمان رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان گفته بود: «با توجه به سطح کشت شده در سال گذشته برنامهریزی کشت برای سال جاری ۶۷هزار هکتار بود که با توجه به شرایط خوب بارندگیها در استان، درخواست و رغبت کشاورزان و همکاری سازمان آب و برق خوزستان این سطح به ۲۰۶هزار هکتار افزایش یافت که این میزان نسبت به سال گذشته ۳ و ۳ دهم رشد را نشان میدهد.
از نظر مقایسه تولید نسبت به سال گذشته برآورد میشود از کل ۲۰۶ هزار هکتار سطح زیر کشت شلتوک در استان ۹۰۰هزار تن شلتوک و ۵۰۰هزار تن برنج سفید برداشت شود و این در حالی است که کل شلتوک تولید شده در سال گذشته ۲۶۴ هزار تن بوده و این برای اولین بار است که کشت شلتوک در استان این رکورد چشمگیر را از آن خود کرده است.
فعلا محدودیتی جهت صادرات برنج استان به کشورهای دیگر اعمال نشده و با تمام استانهای کشور نیز جهت معرفی تجار و بنکداران برای خرید برنج استان خوزستان مکاتبه شده است و مجوز خرید تضمینی شلتوک توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت در سطح استانی و ملی در حال پیگیری است تا برای اولین بار بتوانیم صادرات شلتوک و خرید تضمینی برنج سفید را در کنار هم به انجام برسانیم.» در همین رابطه محمدرضا سارولر، رئیس ارتباط با رسانههای وزارت جهاد کشاورزی به هفتصبح میگوید:
«استان خوزستان سال زراعی گذشته از نظر بارندگی اوضاع خوبی داشت و همین موضوع سبب شد تا در کنار استان گیلان و مازندران، به این استان نیز اجازه کاشت برنج داده شود. همانطور که میدانید به دلیل حجم بالای آب مصرفی برای کاشت برنج، معمولا به جز استان مازندران و گیلان، به استان دیگری اجازه کاشت این محصول داده نمیشود. سال گذشته اما به دلیل بارندگیهای مناسب، به استان خوزستان اجازه کاشت برنج داده شد و در آبان و آذر امسال نیز برداشت محصول صورت گرفت.
نکته قابل توجه اینکه، درآمد حاصل از کاشت و فروش این برنج برای کشاورزان خوزستانی برابر بود با هزینه ۱۰سالهای که دولت برای به روزرسانی سیستم آبرسانی کشاورزی استان خوزستان انجام داده بود. دولت و جهاد کشاورزی طبق یک برنامه بلندمدت، در حال تجهیز سیستم آبرسانی کشاورزی استان خوزستان هستند که کشاورزان با کمترین هدر رفت آب، بیشترین بازدهی را داشته باشند.
خوشبختانه امسال با برداشت ۵۰۰هزار تن برنج سفید، هزینه ۱۰ساله این طرح پوشش داده شد.» این مقام مسئول درباره کاشت برنج امسال در خوزستان میگوید: «با توجه به اینکه برداشت قبلی به تازگی تمام شده، عملیات کاشت برای سال آینده آغاز شده است. امیدواریم با بارندگیهایی که تا این لحظه داشتیم، این آمار حداقل پا برجا بماند.»
*** آماده باش برای صادرات گندم
اوضاع برای گندم خوشایندتر است. از سال ۱۳۹۲ برنامهریزیها برای افزایش تولید گندم آغاز شد و از تولید ۹ میلیون و ۳۰۴ هزار تن در آن سال، به تولید ۱۳میلیون و ۳۰۰هزار تن در سال ۱۳۹۷ رسید و گفته میشود در سال ۱۳۹۸ نیز به ۱۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تن برسد. برای سال آینده نیز پیشبینی شده با توجه به بارشهای استان خوزستان؛ میزان تولید گندم در کشور به ۱۴٫۵میلیون تا ۱۵ میلیون تن برسد. در همین رابطه رئیس ارتباط با رسانههای وزارت جهاد کشاورزی به هفتصبح میگوید:
«فصل برداشت گندم از فروردین ماه آغاز میشود و پیشبینی میشود در سال آینده برداشت گندم، حداقل افزایش ۵۰۰ هزار تنی داشته باشد. فعلا پیشبینیها حاکی از اوضاع خوب برای این محصول کشاورزی است و امیدواریم در ماههای آینده اتفاق غیرمترقبهای در زمینه آب و هوا و بارشها رخ ندهد که پیشبینیها را تغییر دهد.» کارشناسان کشاورزی میگویند با توجه به اینکه نیاز کل کشور به گندم معمولا در حدود ۱۴ میلیون تن در سال است، احتمالا باید با پیشبینیهای فوق منتظر صادرات گندم در سال آینده باشیم.
*** پیشبینی فائو از افزایش تولید غلات
سازمان جهانی خواربار و کشاورزی (فائو) در یکی از گزارشهای خود با عنوان «چشمانداز غذایی جهان» ، تولید غلات ایران در سالجاری را ۵/ ۱۹میلیون تن پیشبینی کرد. این نهاد بینالمللی با وجود خسارات سیل در ابتدای سال پیشبینی کرده تولید غلات ایران در سالجاری نسبت به سال قبل افزایش یابد. در سال قبل، تولید غلات ایران ۱/ ۱۹میلیون تن اعلام شده بود.