مجسمههای مَفصلی در کارخانه آبجوسازی سابق
روزنامه هفت صبح، مهلا جوادپور | کارخانه یا بهتر است بگوییم گالری آرگو یکی از کارخانههای نوشیدنی فعال در دهههای ۴۰ و ۵۰ شمسی بوده که حالا آثار قدیمی محسن وزیری مقدم در آن به نمایش گذاشته شده؛ این کارخانه آبجوسازی قدیمی بعد از سالها متروکه بودن بازسازی و این روزها تبدیل به یک فضای فرهنگی و موزهای از هنرهای معاصر شده است. عنوان نمایشگاه این روزهای این گالری «پروژههای تحققنیافته مجسمههای پویا، کوچک تا بزرگ (۱۳۹۷-۱۳۴۷)» است و تا ۲۲ بهمن ادامه دارد؛ بهجز همه اینها جزئیات جالب دیگری هم در این کارخانه قدیمی نوشیدنی وجود دارد که در این گزارش با آن آشنا میشویم.
از کارخانه به نگارخانه
کارخانه آرگو که در نزدیکی میدان فردوسی واقع شده، در سالهای قبل از انقلاب یک کارخانه آبجوسازی بود اما با گذشت زمان بوی کارخانه برای همسایهها اذیتکننده و مشخص شد دودی که از دودکش بیرون میآمد، برای فضای مسکونی بسیار مضر است. بر همین اساس با اعتراض یکی از ژنرالهایی که در آن نزدیکی زندگی میکرد، این کارخانه برای همیشه بسته شد.
بعد از آن این کارخانه به مدت ۴۰سال متروکه ماند و تبدیل به پاتوق خوابیدن بیخانمانها و معتادان متجاهر شد. در سال ۱۳۹۵ بنیاد پژمان تصمیم به بازسازی بنای کارخانه گرفت و دو سال بعد این پروژه تمام شد. حدودا دو سال از افتتاح اولین نمایشگاه در این مجموعه میگذرد. در این بازسازی هویت کارخانه حفظ شده است.
در داخل کارخانه با معماری زیبای این گالری مواجه میشویم. این بنا پنج طبقه با کاربری جداگانه دارد. راهپلهها دستنخورده مانده و میتوان نوشتهها و اشکال هکشده سالهای قبل را روی دیوار آن دید. یک راهپله بزرگ و زیبا در طبقه اول ساخته شده که به یک «مکعب سفید» یا «white cube» میرسد. مکعب سفید به فضایی مربع شکل با دیوارهای سفید میگویند که برای به نمایش گذاشتن آثار هنری استفاده میشود. همچنین بهجای بعضی آجرهای گمشده قسمت جلویی ساختمان آجرهای شیشهای شفاف گذاشته تا نور وارد شود و کمی از تاریکی فضا کم کند.
پروژههای تحققنیافته محقق شد
هامون وزیریمقدم از سال ۲۰۱۵ شروع کرد به جمعآوری کارهای پدرش کرد و در سال ۲۰۱۶ خود محسن وزیریمقدم تصمیم گرفت که خودش دوباره یکسری از مجسمههای مَفصلیاش را بسازد.هامون بعد از این اتفاق و فوت محسن وزیریمقدم «پروژههای تحقق نیافته» را به اجرا درآورد. اثر اصلی این نمایشگاه، به نام پردیس، در حیاط کارخانه آرگو نصب شده است.
سفارش ساخت آن در سال ۱۹۷۸ به وزیریمقدم داده شد اما آن زمان مجوز ورودش به ایران صادر نشد. این مجسمه و دیگر مجسمههای نمایشگاه که به آن مَفصلی میگویند از اشکال مختلف به جنس پِلِکسی گِلَس ساخته شده که با پیچ و مهره بههم وصل میشوند. بعضی از مجسمهها قبلا در رُم توسط محسن وزیریمقدم ساخته شده بود که دوباره در آرگو بههم متصل شدند.
در کنار هر یک از مجسمهها یک پیچگوشتی وجود دارد تا همانطور که پنجاه سال پیش محسن وزیری در نمایشگاه ایتالیا و تهران این آثار را نمایش داده بود، مردم بتوانند پیچها را شل یا سفت کنند و فرمی که خودشان میخواهند به مجسمهها بدهند.