شگفتیهای زندان اوین؛ غافلگیری ناظران از دو اتفاق
روزنامه هفت صبح | رئیس قوهقضائیه به دادستان کل کشور نوشت: با توجه به اخبار و تصاویر منتشر شده در برخی از رسانهها درخصوص زندان اوین، به جنابعالی ماموریت داده میشود بدون فوت وقت، پیرامون موضوع مذکور و رفتار ماموران با زندانی و یا زندانی با زندانی با سرعت و دقت بررسی جامع بهعمل آورده و نتیجه را به اینجانب گزارش نمایید. این یکی دیگر از ترکشهای حیرتانگیز انتشار ویدئوهای دوربینهای هکشده زندان اوین بود. بعد از عذرخواهی بدون توجیه و صریح رئیس سازمان زندانها، دستور رئیس قوهقضائیه برای پیگیری این اتفاق دومین شگفتی بود. آنهم نه پیگیری چگونگی هک دوربینها (مثل واکنش بسیاری از مسئولان دیگر) بلکه پیگیری چرایی رفتار ماموران و سربازان وظیفه با زندانیها و چیزهایی که در این ویدئوها قابل مشاهده بودند. خب غافلگیر شدهایم.
ویدئوها از اتاق نگهبانهای زندان اوین شروع میشوند. اتاقی که در آن یک نگهبان پشت میزش نشسته، رو به چندین تلویزیون بزرگ که رو به رویش قرار دارند و بخشهای مختلف زندان را نشان میدهند. ناگهان تصویر تلویزیونها میرود و یک نشانه و نوشته روی آنها ظاهر میشود. نگهبان مستاصل از جایش بلند میشود در حالی که دقیقا نمیداند چه اتفاقی افتاده است. چند لحظه بعد همکاران دستپاچه شده هم به تصویر اضافه میشوند.
یکی شروع میکند از تصاویر روی تلویزیونها فیلم میگیرد و دیگری در حالی که سعی میکند با موس و کیبورد کاری از پیش ببرد، با جایی که نمیدانیم کجاست تماس میگیرد. این اولین ویدئویی است که منتشر شد و نشان میداد دوربینهای مدار بسته زندان اوین توسط یک گروه سایبری هک شده است. انتشار این ویدئو و ویدئوهای بعدی باعث به وجود آمدن حاشیههای زیادی شد که بعضی از آنها را مرور میکنیم.
یک: بعضی از ویدئوها صحنههایی از خشونت با زندانیها و بازداشتیها نشان میدادند، خشونتهایی که اغلب آنها زد و خورد بین ماموران و زندانیهایی بود که انگار دردسر درست کرده بودند یا دعوا و درگیری بین بازداشتیها و سربازان وظیفه. بخشی از خشونت ماجرا هم به رفتار خود زندانیها مربوط بود مثل چند مورد اقدام به خودکشی در سرویس بهداشتی و حمام زندان که این برداشت را به وجود میآورد که نظارت روی وضعیت روحی و روانی زندانیها کافی نیست یا…
دو: یکی دیگر از حاشیههایی که این ویدئوها به وجود آوردند تصاویری بود که ادعا میشد مربوط به سلول محل زندانی شدن برادر رئیسجمهور سابق است. سلولی آنقدر بزرگ که چهار قالیچه حداقل ۶ متری کف آن را پوشانده بود و مجهز به کولر گازی و امکانات دیگر هم بود. این تصویر باعث شد که خیلی از زندان رفتهها شروع کنند به تعریف کردن خاطراتشان از بند زندانیهای اقتصادی مثل بابک زنجانی و حسین هدایتی و بگویند که این سلول با وجود تمام تفاوتهایی که با محل نگهداری زندانیهای معمولی دارد در برابر آنها جای ویژهای محسوب نمیشود.
از آن طرف هم خیلی از زندانیهای سابق گفتند که همین هم برای یک زندانی محل زندگی شاهانهای محسوب میشود البته با همه اینها هنوز معلوم نیست که ادعای منتشر کنندههای ویدئوها در مورد این سلول درست باشد چون نه مسئولی آن را تایید کرد و نه تصویر و نشانهای از خود حسین فریدون در این ویدئوها دیده میشود.
سه: چطور چنین چیزی ممکن است؟ این سوالی است که خیلیها در مواجهه با ویدئوهای منتشر شده از دوربینهای زندان اوین پرسیدند. آنها میگفتند که چرا وضعیت امنیتی دوربینها باید آنقدر ضعیف باشد که هک شوند در حالی که سیستم قضایی و زندانها از جمله امنیتیترین بخشهای ممکن هستند و قاعدتا باید حفاظت از دوربینهای این مجموعه در بالاترین سطح خود باشد.
چهار: از همه اینها گذشته واکنش مدیر سازمان زندانها به ماجرا بود. در حالی که به محض انتشار این ویدئوها چشم به دهان مدیران سازمان زندانها و قوه قضائیه دوخته شده بود، محمدمهدی حاج محمدی، رئیس سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی در توئیترش نه تنها ماجرا را تکذیب نکرد بلکه خیلی واضح و شفاف بابت تمام ابعاد ماجرا عذرخواهی کرد. او در توئیتی نوشت: «در خصوص تصاویر زندان اوین؛ مسئولیت این رفتارهای غیر قابل قبول را پذیرفته و ضمن تعهد به تلاش بر عدم تکرار چنین وقایع تلخ و برخورد جدی با عوامل خاطی، از خداوند متعال، رهبر عزیزمان، ملت بزرگوار و زندانبانان شریف که البته زحماتشان تحت تأثیر این خطاها نادیده گرفته نخواهد شد، عذرخواهم.»
این واکنش توجه زیادی به خودش جلب کرد. عصر ایران در مورد آن نوشت: «در توضیح رئیس سازمان زندانها از «تکذیب»های کلیشهای خبری نیست یا مثلا گفته نشده «فیلمها تقطیع شده و بخشی واقعی و قسمتی جعلی است» و «باید بررسی شود» یا «هیأت و کمیتهای را مأمور رسیدگی میکنیم» تا موضوع به گذر زمان وفراموشی سپرده یا احتمالا امکان نوشتن سناریوی مناسب فراهم شود یا بگویند دشمنان انقلاب و اسلام و نظام بدانند از انتشار این تصاویر طرفی نخواهند بست و با عوامل نفوذ با جدیت برخورد میکنیم یا مثلا بگویند از این اتفاقات در تمام زندانهای دنیا رخ میدهد و مگر در زندانهای آمریکا شاهد برخی رفتارهای خشونت بار نبودیم و موارد دیگر از این دست.
رئیس سازمان زندانها به جای انکار و تکذیب و توجیه، صریح و روشن مسئولیت میپذیرد و عذرخواهی میکند و حتی نمیگوید مربوط به دوران ریاست او هست یا نیست. این واکنش برای کسانی که با «حاج محمدی» در مسئولیتهای پیشین مواجهه داشتهاند البته غافلگیر کننده نبود و اگر غیر این مشاهده میشد تعجب میکردند. چرا که در مسئولیتهای پیشین در دستگاه قضایی نیز همین گونه عمل میکرده است. او نیک میداند مسئولیت سازمان زندانها نیز مشخص است: نگاهداریِ زندانی فارغ از این که به چه دلیل تحویل آنها شده است.
پنج: ویدئوهای منتشر شده یک واکنش رسمیدیگر هم داشت که متعلق به معاون اول قوه قضائیه بود. محمد مصدق در جمع خبرنگاران خیلی کوتاه در این مورد گفت: « این موضوع در حال بررسی است و هنوز قضیه خیلی روشن نیست. فکر میکنم تا فردا (چهارشنبه) اطلاعرسانی شود.»