از کیفیت آدامس‌های خارجی بازار خبر دارید؟
روزنامه هفت صبح | قبل از اینکه آدامس، این جویدنی دوست داشتنی به این شکلی که می‌بینیم در بسته بندی‌های متنوع و رنگی سر از قفسه سوپرمارکت‌ها دربیاورد، ایرانی‌ها آدامس سنتی خودشان را داشتند یعنی جویدن چیزی بدون اینکه آن را قورت بدهیم یک عادت دیرینه برای ما است پس عجیب نیست که حالا یکی از ۵ کشوری هستیم که در راس هرم مصرف کننده‌های آدامس جهان ایستاده‌ایم و توی کیف هر کدام از ما یک بسته رنگی از آن دیده می‌شود اما به احتمال زیاد این بسته خوش آب و رنگ نه تنها قانونی وارد کشور نشده بلکه اصلا با معیارهای سلامت و کیفیت هم نمی‌خواند. آرش غفاری، کارشناس صنایع غذایی می‌گوید که بعد از سیگار، آدامس بیشتر از هر کالای دیگری به ایران قاچاق می‌شود.
*** قاچاق گسترده نتیجه ممنوعیت؟
خرداد سال ۹۷ با ابلاغیه معاون اول رئیس‌جمهور و دستور وزیر صمت به سازمان توسعه تجارت اعلام شد که برای حمایت از تولید داخل و کنترل خروج ارز، ثبت سفارش و واردات بیش از ۱۴۰۰قلم کالا به کشور ممنوع است که آدامس هم یکی از اقلام بود. با وجود ظرفیت و امکان تولید داخلی این محصول در کشور همچنان آثاری از اجرای ممنوعیت فروش آدامس در بازار به چشم نمی‌خورد و سوپرمارکت‌ها، کیوسک‌های روزنامه‌فروشی و دستفروش‌های مترو کماکان و بدون هیچ مشکلی جدیدترین آدامس‌های خارجی قاچاق را می‌فروشند
از این طرف تولید کننده‌های داخلی که قرار بود ممنوعیت واردات آدامس کارشان را رونق بدهد حالا یکی از اصلی‌ترین شاکیان این وضعیت هستند. آنها می‌گویند رقابت با کالاهای قاچاق یک رقابت ناعادلانه است چون در حالی که تولید کننده داخلی با انواع دست اندازها از جمله مشکلات مربوط به واردات و تولید روبه‌رو است، نمونه‌های خارجی به راحتی از همه موانع عبور می‌کنند و محصولشان را به دست مصرف کننده می‌رسانند.
*** ای کاش فقط قاچاق بود
فکر می‌کنید این فقط تولید کننده‌ها هستند که از وضعیت آدامس‌های قاچاق در ایران شاکی هستند؟ پس از هشدارهای کارشناس‌های تغذیه و آدامس خورهای حرفه‌ای خبر ندارید. آنها می‌گویند آدامس‌های خارجی که در بازار وجود دارد نه تنها قاچاقی وارد شده‌اند بلکه حتما یا تقلبی هستند یا تاریخ مصرفشان مشکل دارد. آرش غفاری در این مورد می‌گوید: «من می‌گویم امکان ندارد الان آدامس با کیفیت خارجی در بازار پیدا کنید.
قبول ندارید؟ بروید سراغ سایت‌های رسمی‌فروش آدامس‌های خارجی در کشورهای دیگر و ببینید قیمت آدامس چقدر است. حالا آن قیمت را ضرب در ارزش ریال به دلار و سایر هزینه‌های واردات و پخش کنید و ببینید که آیا آدامس مذکور با این قیمت در ایران فروخته می‌شود؟ اصلا اینطور نیست. چطور ممکن است یک آدامس خارجی با نصف قیمت واقعی سر از بازار ایران دربیاورد؟ از چند حالت خارج نیست. یا این آدامس اصلا خارجی نیست و در کارگاه‌های حاشیه‌ای تولید و بسته بندی می‌شود یا مشکل تاریخ مصرف یا کیفیت دارد و مثلا هر کانتینر ۲۰۰ دلار فروخته می‌شود و به ایران می‌آید.
همین حالا یک آدامس به اصطلاح خارجی بخرید و به بسته‌بندی‌اش نگاه کنید. کاملا واضح است که این یک محصول اصل نیست. اگر آدامس خور باشید هم به محض اینکه آدامس را داخل دهانتان بگذارید متوجه می‌شوید یک مشکل جدی وجود دارد. بنابراین وقتی ما می‌گوییم آدامس قاچاق و تقلبی منظورمان این نیست که آدامس مورد نظر قانونی نیست و این بد است بلکه می‌خواهیم بگوییم این آدامس‌ها اصلا آن چیزی که شما فکر می‌کنید نیست.»
*** چه کسی به جنگ تقلبی‌ها می‌رود؟
ستاد مقابله با قاچاق کالا هر چند وقت یک بار اعلام می‌کند که فلان برندهای آدامس که در بازار وجود دارد قاچاق، تقلبی و بی‌کیفیت است اما آیا کاری بیشتر از این در مورد مقابله با قاچاق آدامس انجام می‌شود؟ امیرمحمد پرهام فر، مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق کالا و ارز در جواب این سوال می‌گوید: «ما تمام تلاشمان را برای مقابله با آدامس‌های قاچاق انجام می‌دهیم اما این کاری نیست که صرفا یک نهاد بتواند آن را انجام بدهد و کاملا موفق باشد.
دو دلیل مبارزه با قاچاق آدامس را خیلی سخت می‌کند، یکی اینکه آدامس کالای کوچکی است و ورود آن به کشور ساده‌تر از کالاهای بزرگ است. الان از بنادر کشور به صورت ته لنجی حجم زیادی آدامس وارد کشور می‌شود و ما هر مقدار که در توان داشته باشیم با این کار مقابله می‌کنیم. سخت‌ترین جریمه‌ها و برخوردها را انجام می‌دهیم. محموله‌های زیادی ثبت و ضبط می‌شوند و بر اساس قوانین مربوط به کالاهای سلامت محور، هیچ کدام از این محموله‌ها برگشت داده نمی‌شوند.
حالا دلیل دوم، اینکه تقاضا برای این کالا وجود دارد. آنقدر بازار آدامس گسترده و وسیع است که مقابله با قاچاق آن خیلی سخت‌تر می‌شود. فکر می‌کنید آدامس‌های تقلبی و قاچاق موجود در بازار محدود به همان برندهایی است که ما هر از گاهی اعلام می‌کنیم؟ اینطور نیست، آنقدر بازار این کار گسترده است که تصورش سخت است. این برندهایی که ما می‌گوییم آنهایی است که احساس می‌کنید و آمار داریم که مردم بیشتر مصرف می‌کنند وگرنه ده‌ها برند دیگر هم هستند که شناسایی و ضبط می‌شوند اما اعلام نمی‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «این را با اطمینان می‌گویم که هر محموله‌ای که ما ضبط می‌کنیم یا تقلبی است و یا به اصطلاح ریپک شده و یا مشکل تاریخ انقضا و مواد تشکیل دهنده دارد. خیلی از این برندها نتوانسته‌اند مجوزهای لازم برای توزیع قانونی در کشورهای دیگر را به دست بیاورند و به همین دلیل با قیمت خیلی خیلی نازل به کشورهای دیگر قاچاق می‌شوند.»
ما می‌دانیم که سال‌هاست برندهای معتبر خارجی در حوزه‌هایی مانند سیگار مشغول تولید در داخل ایران هستند و مراحل قانونی و کیفیت سنجی را هم طی می‌کنند، چرا این اتفاق در مورد آدامس نمی‌افتد که هم تولید کننده داخلی در فضای عادلانه رقابت کند و هم مصرف کننده در خطر استفاده از آدامس‌های بی کیفیت نباشد؟ پرهام فر در جواب این سوال می‌گوید: «ما درخواستی برای این کار نداشته‌ایم. البته این موضوع به نهادهای دیگری مربوط می‌شود اما تا جایی که من می‌دانم شرکت‌های خارجی تا‌کنون برای فعالیت‌های تولیدی در داخل ایران درخواست نداده‌اند. اگر چنین درخواستی وجود داشته باشد بعید می‌دانم که مخالفتی صورت بگیرد.»
*** نکته: مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق کالا و ارز: آدامس کالای کوچکی است و ورود آن به کشور ساده‌تر از کالاهای بزرگ است. الان از بنادر کشور به صورت ته لنجی حجم زیادی آدامس وارد کشور می‌شود و ما هر مقدار که در توان داشته باشیم با این کار مقابله می‌کنیم. سخت‌ترین جریمه‌ها و برخوردها را انجام می‌دهیم. محموله‌های زیادی ثبت و ضبط می‌شوند و بر اساس قوانین مربوط به کالاهای سلامت محور، هیچ کدام از این محموله‌ها برگشت داده نمی‌شوند. حالا دلیل دوم، اینکه تقاضا برای این کالا وجود دارد
